1950'lerin başında ilk kez fikir olarak ortaya çıkan ve 1954 yılında UEFA'nın kurulması ile iyiden iyiye gündeme alınan UEFA Avrupa Şampiyonası bu yıl 15. kez düzenleniyor.
Turnuvanın ilk şampiyon olan takımı kendi döneminde her kulvarda efsane olan SSCB tabi ki. İspanya ve Almanya, 3'er şampiyonluk ile en başarılı takımlar. Batı Almanya, Çekoslovakya ve SSCB kupayı kazanan ancak bugün varolmayan ülkeler.
Turnuvanın tüm zamanlar gol kralı ise 9 gol ile şikeci Michel Platini. (Umarım bir daha UEFA'nın kapısından, güvenliğe kimlik bırakmadan geçemezsin.) Alan Sharer, 7 golü ile 2. sırada. Zlatan İbrahimoviç ve Christiano Ronaldo'nun 6 'şar golü bulunuyor ve iyi bir turnuva geçirdikleri takdirde, EURO 2016 sonrası tüm zamanların gol kralı sıralaması baştan sona değişebilir.
İlk düzenlendiği tarih olan 1960'tan bu yana her turnuva, kendine ait bazı özelliklere ve az bilinen yönlere sahip.
1960 Avrupa Futbol Şampiyonası
Fransa
SSCB
Finalde Yugoslavya ile karşılaşan ve 2-1 lik galibiyet alan Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birliği turnuvanın şampiyonu oldu. Türkiye bu şampiyona'da çeyrek final'de elendi. Ev sahibi Fransa turnuvayı 4. sırada tamamladı.
Turnuvanın ilk 11'i; Lev Yashin | SSCB, Vladimir Djurkovic | Yugoslavya, Ladislav Novak | Çek Cumhuriyeti, Igor Netto | SSCB, Joseph Masoputs | Çekoslovakya, Valentin Ivanov | SSCB, Slava Metrevelli | SSCB, Milan Galic | Yugoslavya, Viktor Poledelnik | SSCB, Dragoslav Sekularac | Yugoslavya, Borivoje Kostic | Yugoslavya
Turnuvanın en değerli oyuncusu; Viktor Ponedelnik | SSCB
1964 Avrupa Futbol Şampiyonası
İspanya
Şampiyon, bu kez SSCB'yi finalde 2-1 lik skorla geçen İspanya oldu. Türkiye bu şampiyonaya elemelerde veda ettiği için katılamadı.
Turnuvanın ilk 11'i; Lev Yashin | SSCB, Feliciana Rivilla | İspanya, Dezso Novak | Macaristan, Ignacio Zoco | İspanya, Fernando Olivella | İspanya, Amancio Amario | İspanya, Ferenc Bene | Macaristan, Valentin Ivanov | SSCB, Jesus Maria Pereda | İspanya, Luis Suarez | İspanya, Florian Albert | Macaristan
Turnuvanın az bilineni;
Final maçından önce İspanya teknik direktörü Jose Villalonga, kuma bir saha çizdi ve bir yarısına çam kozalakları, diğer yarısına kendi oyuncularını temsilen taşlar koydu. "Taşlar her zaman daha güçlüdür." diyerek röportaj verdi.
Turnuvanın en değerli oyuncusu; Luis Suarez | İspanya
1968 Avrupa Futbol Şampiyonası
İtalya
Turnuvayı kazanan, finalde Yugoslavya ile karşılaşan ve 2-0 lik galibiyet alan ev sahibi İtalya oldu. Türkiye bu şampiyonaya elemelerde veda ettiği için katılamadı.
Turnuvanın ilk 11'i
Dino Zoff | İtalya, Mirsad Fazlagic | Yugoslavya, Giacinto Facchetti | İtalya, Albert Shesternev | SSCB, Bobby Moore | İngiltere, Ivica Osim | Yugoslavya, Sandro Mazzola | İtalya, Angelo Domenghini | İtalya, Geoff Hurst | İngiltere, Luigi Riva | İtalya, Dragan Djazic | Yugoslavya
Turnuvanın az bilineni; Turnuvada karşılaşan İskoçya ve İngiltere arasındaki maçı rekor bir izleyici stadyumda izledi: 130.711 kişi.
Turnuvanın en değerli oyuncusu; Dino Zoff | İtalya
1972 Avrupa Futbol Şampiyonası
Belçika
Turnuva'nın şampiyonu, finalde SSCB'yi 3-0 ile geçen Batı Almanya oldu. Türkiye bu şampiyonaya elemelerde veda ettiği için katılamadı. Ev sahibi Fransa turnuvayı 3. sırada tamamladı.
Turnuvanın ilk 11'i
Evgeni Rudakov | SSCB, Revaz Dzodzuashvili | SSCB, Franz Beckenbauer | Batı Almanya, Paul Breitner | Batı Almanya, Murtaz Khurtsilava | Gürcistan, Uli Hoeness | Batı Almanya, Günter Netzer | Batı Almanya, Herbert Wimmer | Batı Almanya, Raoul Lambert | Belçika, Jupp Heynckes | Batı Almanya, Gerd Müller | Batı Almanya
Turnuvanın en değerli oyuncusu; Gerd Müller | Batı Almanya
1976 Avrupa Futbol Şampiyonası
Yugoslavya
Turnuva'nın şampiyonu, finalde normal süresi 2-2 biten maçın ardından Batı Almanya'yı penaltılarda 5-3 ile geçen Çekoslovakya oldu. Türkiye bu şampiyonaya elemelerde veda ettiği için katılamadı. Ev sahibi Yugoslavya turnuvayı 4. sırada tamamladı.
Turnuvanın ilk 11'i
Ivo Viktor | Çek Cumhuriyeti, Jan Pivarnik | Çek Cumhuriyeti, Ruud Krol | Hollanda, Jaroslav Pollak | Çekoslovakya, Anton Ondrus | Çekoslovakya, Franz Beckenbauer | Batı Almanya, Rainer Bonhof | Batı Almanya, Zdenek Nehoda | Çekoslovakya, Dieter Müller | Batı Almanya, Antonin Panenka | Çek Cumhuriyeti, Dragan Dzajic | Yugoslavya
Turnuvanın az bilineni; İngiltere'nin Kıbrıs'ı 5-0 yendiği maçta takımının beş golünü de Malcolm Macdonald attı.
Turnuvanın en değerli oyuncusu; Antonin Panenka | Çek Cumhuriyeti
1980 Avrupa Futbol Şampiyonası
İtalya
Şampiyon, finalde Belçika'yı 2-1 ile geçen Batı Almanya oldu. Türkiye bu şampiyonaya elemelerde veda ettiği için katılamadı. Ev sahibi İtalya turnuvayı 4. sırada tamamladı.
Turnuvanın ilk 11'i
Dino Zoff | İtalya, Claudio Gentile | İtalya, Gaetano Scirea | İtalya, Karlheinz Förster | Batı Almanya, Hans-Peter Briegel | Batı Almanya, Marco Tardelli | İtalya, Jan Ceulemans | Belçika, Bernd Schuster | Batı Almanya, Hansi Müller | Batı Almanya, Karl-Heinz Rummenigge | Batı Almanya, Horst Hrubesch | Batı Almanya
Turnuvanın az bilineni; Bu turnuvanın da ev sahibi olan İtalya, turnuvayı 2 kez düzenleyen ilk ülke oldu.
Turnuvanın en değerli oyuncusu; Horst Hrubesch | Batı Almanya
1984 Avrupa Futbol Şampiyonası
Fransa
Şampiyon, finalde İspanya'yı 2-0 ile geçen Fransa oldu. Türkiye bu şampiyonaya elemelerde veda ettiği için katılamadı.
Turnuvanın ilk 11'i
Harald Schumacher | Batı Almanya, Joao Pinto | Portekiz, Karlheinz Förster | Batı Almanya, Morten Olsen | Danimarka, Andreas Brehme | Batı Almanya, Alain Giresse | Fransa, Jean Tigana | Fransa, Frank Arnesen | Danimarka, Michel Platini | Fransa, Rudi Voller | Batı Almanya, - | -
Turnuvanın az bilineni; Batı Almanya 29 maç aradan sonra ilk kez büyük turnuvada maç kaybetti. (İrlanda maçını 1-0 yenik kapattı.)
Turnuvanın en değerli oyuncusu; Michel Platini | Fransa
1988 Avrupa Futbol Şampiyonası
Batı Almanya
Şampiyon, finalde SSCB ile karşılaşan ve 2-0 lık galibiyet alan Hollanda oldu. Türkiye bu şampiyonaya elemelerde veda ettiği için katılamadı. Ev sahibi Batı Almanya turnuvaya yarı finalde veda etti.
Turnuvanın ilk 11'i
Hans van Breukelen | Hollanda, Giuseppe Bergomi | İtalya, Ronald Koeman | Hollanda, Frank Rijkaard | Hollanda, Paolo Maldini | İtalya, Giuseppe Giannini | İtalya, Lothar Matthaus | Batı Almanya, Jan Wouters | Hollanda, Ruud Gullit | Hollanda, Gianluca Vialli | İtalya, Marco Van Basten | Hollanda
Turnuvanın en değerli oyuncusu; Marco van Basten | Hollanda
1992 Avrupa Futbol Şampiyonası
İsveç
Şampiyon, finalde Almanya'yı 2-0 ile geçen Danimarka oldu. Türkiye bu şampiyonaya elemelerde veda ettiği için katılamadı. Ev sahibi İsveç yarı finalde Almanya'ya 3-2 kaybederek elendi.
Turnuvanın ilk 11'i
Peter Schmeichel | Danimarka, Jocelyn Angloma | Fransa, Laurent Blanc | Fransa, Jürgen Köhler | Almanya, Andreas Brehme | Almanya, Ruud Gullit | Hollanda, Stefan Effenberg | Almanya, Thomas Hassler | Almanya, Brian Laudrup | Danimarka, Dennis Bergkamp | Hollanda, Marco van Basten | Hollanda
Turnuvanın az bilineni; 1992 Avrupa Şampiyonası, futbolcuların formalarında numaraların yanı sıra isimlerinin de yazıldığı ilk büyük turnuva oldu.
Turnuvanın en değerli oyuncusu; Peter Schmeichel | Danimarka
1996 Avrupa Futbol Şampiyonası
İngiltere
Şampiyon, finalde Çek Cumhuriyeti'ni 2-1 yenen Almanya oldu. Türkiye bu şampiyona'da grup maçları aşamasında elendi. Ev sahibi İngiltere yarı finalde elendi.
Turnuvanın ilk 11'i
Andreas Köpke | Almanya, Laurent Blanc | Fransa, Marcel Desailly | Fransa, Matthias Sammer | Almanya, Paolo Maldini | İtalya, Paul Gascoigne | İngiltere, Karel Poborsky | Çek Cumhuriyeti, Dieter Eilts | Almanya, Alan Shearer | İngiltere, Hrista Stoichkov | Bulgaristan, Davor Suker | Hırvatistan
Turnuvanın az bilineni; 1988 yılındaki turnuvada olduğu gibi grup aşamasında karşılaşan takımlar finalde de karşı karşıya geldi ve Almanya turnuva boyunca Çek Cumhuriyeti'ni iki kez yenmiş oldu. (Bir önceki 1988 yılında Hollanda ve SSCB karşılaşmalarıydı.)
Turnuvanın en değerli oyuncusu; Matthias Sammer | Almanya
2000 Avrupa Futbol Şampiyonası
Belçika - Hollanda
Şampiyon, finalde İtalya ile karşılaşan ve 2-1 lik galibiyet alan Fransa oldu. Türkiye bu şampiyona'da çeyrek finalde elendi.
Turnuvanın ilk 11'i
Francesco Toldo | İtalya, Laurent Blanc | Fransa, Fabio Cannavaro | İtalya, Paolo Maldini | İtalya, Lillian Thuram | Fransa, Patrick Vieria | Fransa, Zinedine Zidane | Fransa, Luis Figo | Portekiz, Edgar Davids | Hollanda, Patrick Kluivert | Hollanda, Francesco Totti | İtalya
Turnuvanın az bilineni; İngiltere tarihi boyunca ilk kez bu turnuvada Almanya'yı ard arda 2 kez yenmeyi başarmıştır.
Turnuvanın en değerli oyuncusu; David Trezeguet | Fransa
2004 Avrupa Futbol Şampiyonası
Portekiz
Gelmiş geçmiş en sıkıcı turnuva olmaya aday 2004 Avrupa Şampiyonası'nı Yunanistan, finalde Portekiz'i 1-0 yenerek kazandı. Türkiye bu şampiyonaya elemelerde veda ettiği için katılamadı.
Turnuvanın ilk 11'i
Petr Cech | Çek Cumhuriyeti, Traianos Dellas | Yunanistan, Ricardo Carvalha | Portekiz, Giourkas Seitaridis | Yunanistan, Gianluca Zambrotta | İtalya, Maniche | Portekiz, Pavel Nedved | Çek Cumhuriyeti, Theodoros Zagorakis | Yunanistan, Milan Baros | Çek Cumhuriyeti, Christiano Ronaldo | Portekiz, Wayne Rooney | İngiltere
Turnuvanın az bilineni; İki İskandinav takımı İsveç ve Danimarka'nın berabere biten maçının ardından İtalya grup aşamasında kupaya dramatik bir şekilde veda etmiştir. (UEFA'nın bu durumu turnuvanın akılda kalanı olarak sitesine koyması, İsveç ve Danimarka'yı doğrudan işaret eder, suçlar gibi olmuştur.)
Turnuvanın en iyi oyuncusu; Zagorakis | Yunanistan
2008 Avrupa Futbol Şampiyonası
Avusturya - İsviçre
Şampiyon, finalde Almanya'yı 1-0 yenen İspanya oldu. Türkiye bu şampiyona'da yarı finalde elenerek 3. oldu. Ülke olarak Avrupa Futbol Şampiyonaları tarihinde en büyük başarımızı bu yıl kazanmış olduk.
Turnuvanın ilk 11'i
Iker Casillas | İspanya, Carles Puyol | İspanya, Carlos Marchena | İspanya, Philip Lamm | Almanya, Yuri Zhirkov | Rusya, Marcos Senna | İspanya, Luka Modric | Hırvatistan, Xavi Hernandez | İspanya, Hamit Altıntop | Türkiye, Andrey Arshavin | Rusya, David Villa | İspanya
Turnuvanın az bilineni; David Villa, turnuva tarihinde hat-trick yapan 7. oyuncu oldu. Daha önceki oyuncular; Patrick Kluivert, Sergio Conceiçao, Marco van Basten, Michel Platini (2), Klaus Allofs ve Dieter Müller olmuştur.
Turnuvanın en iyi oyuncusu; Xavi Hernandez | İspanya
2012 Avrupa Futbol Şampiyonası
Polonya - Ukrayna
Şampiyon, finalde İtalya ile karşılaşan ve 4-0 lık ezici bir galibiyet alan İspanya oldu. Türkiye bu şampiyonaya katılamadı.
Turnuvanın ilk 11'i
Iker Casillas | Spain, Fabio Coentrao | Portekiz, Pepe | Portekiz, Sergio Ramos | İspanya, Jordi Alba | İspanya, Sami Khedira | Almanya, Andrea Pirlo | İtalya, Andres Iniesta | İspanya, Xavi Hernandez | İspanya, Mario Balotelli | İtalya, Christiano Ronaldo | Portekiz
Turnuvanın az bilineni; İspanya ile şampiyonluğa ulaşan Vicente Del Bosque, Avrupa Şampiyonlar Ligi şampiyonluğu, FIFA Dünya Kupası şampiyonluğu ile bu üç kupayı kazanan ilk teknik direktör oldu.
Turnuvanın en iyi oyuncusu; Andres Iniesta | İspanya
