Temel görevi Amerika'daki yatırımcıları korumak ve sermaye piyasalarının sağlıklı bir işleyişle devamlılığını sağlamak olan SEC, dönemde farklı şekillerde uygulanan Ponzi Şeması ile ilgili yatırımcıları uyardığı bir bildiri yayınladı.

Yazıya göre Ponzi Şeması, mevcut yatırımcılara ödeme yapılabilmesi için yeni yatırımcıların sisteme dahil edilmesinin şart olduğu bir yatırım fraud’u olarak anlatılıyor.

Ponzi Şeması

1920 li yıllarda ilk kez Charles Ponzi tarafından uygulanan ve adını aldığı bu sistem, aynı zamanda "Tarihteki En Sansasyonel 15 Fraud Olayı" ’ndan biri olarak da gösterilmektedir.

Ponzi Şeması, özetle; kurucusu tarafından hiçbir yatırım yapılmadan, yeni yatırımcılardan sağlanan fonlarla başlayan ve düzenin devam etmesi ve zamanı gelen kar ödemelerinin yapılabilmesi için de sürekli yeni yatırımcılara ihtiyaç duyulan bir sistem. 

Sistemin nasıl doğduğuna ilişkin hikayeye yukarıdaki linkten ulaşabilirsiniz.

• Ponzi Şeması - İnfografik

  

Ponzi Şeması’nı Belirlemede Kullanılan Önemli İpuçları

Birçok Ponzi Şeması benzer özelliklere sahip olarak kurulur ve işletilir.

• Yüksek Kâr Payı ve Sıfıra Yakın Risk: Tüm yatırımlar, doğası gereği bir takım riskleri barındırır ve katlandığınız risk ile doğru orantılı olarak getiri elde edersiniz. Sıfıra yakın riske katlanacağınız bir yerde yüksek getiri garantisi almanız, şüphelenmeniz için yeterli bir sebeptir.
• Düzenli Artan Getirinin Olması: Yatırımlardan elde edilen getiri, bir dönem boyunca arttıktan sonra daha sonra azalama eğilimdedir. Bu genel olarak kabul edilen bir eğilim iken, sürekli artan ve pozitif oranlı getirileri olan yatırımlar, göründüğü kadar masum olmayabilir.
• Yatırımın Kayıtdışı Olması: Ponzi Şeması’nın en önemli özelliklerinden biri, herhangi bir kuruluşa kaydı olmayan bir organizasyon olmasıdır. Özellikle kulaktan kulağa yayılan bir süreç ile büyüyen bu yapılarda yer alan yatırımcıların kuruluş ile ilgili bilgi alabileceği herhangi bir iletişim adresi, resmi organ vs. bulunmamaktadır.
• Yetkisiz (Lisansı Bulunmayan) Satış ve Pazarlamacılar: Yatırımların pazarlama ve satışlarında görev alanların belirli niteliklerde olması ve bunları belgelemesi gerekmektedir. Ponzi Şeması ile kurulan bir yapıda yer alan satış ve pazarlamacılarda ise herhangi bir nitelik bulunmamaktadır.
• Gizemli, Karmaşık Stratejiler: Hedefleri ve stratejileri ile ilgili anlaşılması güç yatırımlar her zaman tehlikelidir. Kayıtlardaki Hata ve Hileler: Ponzi Şeması’na göre işletilen yatırımların kayıtlarında yer alan hatalar ve bazı (!) yanlışlıklar da, bu yatırım ile ilgili sizi önceden uyarmaktadır.
• Getirileri Tahsil Ederken Zorluk Yaşanması: Uzun süre bir getiri alınamamış olması bu sistemin en belirgin alarm noktalarından biridir. Yatırımcılara bu getirileri ödemek yerine, daha yüksek bir getiri oranı sözü verilerek onların sistemde kalması hedeflenir.