Kitap İncelemesi: 36/42 Para Harekatı ~ Krizlerin Belgesel Romanı

İnceleme yazısı hazırladığım kitapların tamamına yakını yakın zamanda okuduğum kitaplardan oluşuyor. Rahmetli Yaşar Erdinç Hoca’nın bu kitabı ise bir istisna olacak.

Para Harekatı ile yüksek lisans yaptığım dönemde, 2007 yılında, tanıştım. Ekonomi dersi hocamız, haftalık ödevlerimizden birinde kitabı okumamızı ve bir değerlendirme yapmamızı istemişti.

Üzerinden 10 seneden fazla zaman geçmesine karşın, beni o dönem oldukça etkilediği ve okumaktan çok keyif aldığım için bu istisnayı yaparak, bu güzel eser için de inceleme yazısı hazırlamak istedim. Okuyup okumamakta kararsız kalanlara yardımcı olabilirim belki.

Kitap, ekonomik kurguya sahip bir roman türünde yazılmış.

Türkiye’de yaşanan 2001 krizindeki kur şokunda işadamı olan babasını kalp krizinden kaybeden bir öğrencinin ekonomik krizlerin sebeplerine yoğunlaşmasıyla başlayan kitap, ekonomi semineri veren bir hoca (daha sonra eş) ve öğrencisi arasında ağırlıklı olarak soru-cevap şeklinde ilerleyerek ekonomik sistemi bir masa metaforu üzerinden anlatıyor. Masanın dört ayağı ekonomik sistemdeki dört önemli başlık ile ("Kamu Kesimi", "Reel Kesim", "Dış Ödemeler Dengesi" ve "Finansal Piyasalar") eşleştirilerek her bir başlığın ekonomi için görevini ve anlamı açıklanıyor. Başta "seminer" üzerinden ilerleyen anlatım, ilerleyen bölümlerde "tez yazımı" ve "ekonomik toplantılar" şeklinde ilerleyerek her bir ekonomik ayağın kendi arasındaki etkileşimin önemine örnekler üzerinden değiniyor.

Devam eden bölümlerde ise ekonomik ayaklar arasındaki aksaklıkların ekonomilerde sebep olacağı sorunlara değinen yazar sırasıyla Arjantin, Şili, Peru, Meksika, Hong Kong ve Malezya’da farklı sebeplerle ortaya çıkan krizlere sebep ve sonuçları ile değinerek enflasyon, kur, faiz, ekonomi politikaları ve ekonomik istikrar kavramlarını açıklıyor. Her bir kriz örneğinden çıkarılan dersler ile de ekonomik krizlerin önüne geçmenin yollarını tartışıyor.

Erdinç Hoca, krizleri salt yapısal sorunlar üzerinden değil “finansal terörizm” kavramı ile ilişkilendirerek krizin sebeplerine farklı bir bakış açısı getirmiş. Buna göre ekonomik sorunlar yaşayan ve yapısal eksiklikleri bulunan ülkeler, bu tarz finansal saldırılar karşısında savunmasız kalıyorlar ve çöküş süreci saldırılar ile daha hızlı ve şiddetli gerçekleşmiş oluyor. Bu sayede finansal teröristler zarar gören ülkeden daha yüksek kazançlar elde etme imkanına kavuşuyorlar.

Romanın kurgusunda siyasetteki bilindik isimlere de (Recep Tayyip Erdoğan, Ali Babacan, Abdullatif Şener gibi) yer veren Erdinç, büyük bir ekonomik sistemi olabildiğince basite indirgeyerek bir roman kurgusuyla okuyuculara aktarmayı amaçlamış.

Başta da söylediğim gibi, kitap oldukça anlaşılır ve bu yönüyle kolay ve hızlı okunuyor. Kitap, asıl amacı olan temel bir ekonomi ve ekonomik sistem bilgisini anlaşılır şekilde veriyor. Buna karşın romanın kurgusunun, asıl amacı bu olmadığı için, biraz yavan kaldığını söyleyebilirim.

Kitabı, ekonomik işleyişi temel seviyede anlamak isteyen herkese önerebilirim. Üstelik bonus olarak, bazı ülkelerde yaşanan ekonomik krizleri de ülkelerin karşılaştırmalı verilen ekonomik göstergeleri eşliğinde sebep ve sonuç açısından bu kitap aracılığı ile inceleyebilirsiniz.

Bu türde kurgusal romanlardan hoşlanıyorsanız bir diğer önerim de Andreas Loizou’nun finansal gerilim türünde yazdığı "Şeytanla Pazarlık ~ Borsanın İç Yüzü Para Nasıl Kazanılır?"  romanı olacaktır.

Yaşar Erdinç hocanın ekonomik sistem ve kavramlara değindiği kitabının aksine Loizou da kitabında, okuyucuya sürükleyici bir hikaye ile birlikte finans sistemini ve finansal kavramları örnek olaylar üzerinden aktarmayı amaçlıyor.

Bu yazıyı sosyal medyada paylaşmak için ekranın solundaki sosyal medya araçlarını kullanabilirsiniz.