Tarihteki en büyük finansal suistimallerin, skandalların, iflasların yaşandığı dönemler genelde büyük ekonomik krizlerin hemen ardından meydana gelir.
Piyasaların coşkulu dönemlerinde işlerin arka planına pek bakılmaz. Öyle ya, “dalgalı bir deniz en güvenilmez gemileri bile yüzdürür.” ve herkes teknesindeki yolculuğun tadını çıkarmakla meşguldür.
Küresel Ekonomik Krizin yaşandığı 2008 yılı da gemilerin sağlamlığı açısından bir test yılıydı!
Bu kriz sonrasında kimi skandallar sürpriz sonlu olmadan ortaya çıkarken, bazı skandalların ortaya çıkması için ihbar gerekecek ve hatta tarihin en büyük dolandırıcılık hikayelerinden biri olarak "Tarihteki En Sansasyonel 15 Fraud Olayı" 'ndan biri kabul edilecekti!
Bugün, yani 12 Mart 2020, mahkeme sonucunun yıl dönünümü!
Bernard Lawrence Madoff (“Bernie Madoff”), 29 Nisan 1938 yılında New York’ta doğdu. Üç kardeşin ortanca çocuğu olan Madoff’un babası Ralph Madoff borsacıydı.
Birkaç üniversite macerasının ardından Hofstra Üniversitesi’nden Siyaset Bilimi diplomasıyla 1960 yılında mezun oldu.
Aynı yıl, 5 bin dolar (bugünkü karşılığı yaklaşık 43 bin dolar) sermayeli Bernard L. Madoff Investment Securities LLC. yatırım şirketini kurdu. Muhasebeci olan kayınpederi Saul Alpern’in bağlantılarından yararlanarak kısa zamanda şirketin işlem hacmini büyüttü.
Şirketinin işlem hacmi ve müşteri sayısı artmasına karşın Madoff SEC’e yatırım danışmanı kaydını hiçbir zaman yaptırmadı. Bu kayıt için minimum 15 müşteri gerekiyordu ve muhtemelen müşterilerinin çoğunluğu kayıtdışıydı!
2001 yılına kadar şahıs şirketi olarak faaliyetine devam eden Madoff, şirketini LLC olarak değiştirerek daha kurumsal bir hale getirdi. Aynı yıl, NASDAQ’taki bilgisayarlı işlem teknolojilerinin gelişmesine de katkıda bulundu.
Madoff’un şirketinin işlem hacmi o kadar büyüdü ki, piyasadaki en büyük 5 piyasa yapıcı şirketten biri oldu. Her yıl %10’dan fazla getiri sağladığı hedge fon yönetimi ile aralarında Steven Spielberg, Kevin Bacon, Larry King ve John Malkovich gibi ünlülerin de bulunduğu müşterilerine “özel” bir fon yönetimi sunuyordu.
Yaptığı iş “teknik açıdan” riskli sayılmazdı zira hedge fonlar özel müşteriler için düzenlendiğinden denetim ve SEC kaydına da girme zorunluluğu yoktu!
Madoff’un neler çevirdiğini çok uzun yıllar boyunca bilen de olmadı.
Önce 1999 yılında, eski bir portföy yönticisi ve adli muhasebe ve dolandırıcılık araştırmacısı olan Harry M. Markopolos tarafından SEC’e bazı ihbar ve kanıtlar sunuldu ancak bunlar SEC tarafından ciddiye alınmadı ve Madoff’un araştırılmasına izin çıkmadı.
Ardından 2004 yılında orta seviye bir SEC denetçisi, Thomas Thanasule, hedge fonları ile ilgili hedge fon getirileri ile ilgili yaptığı analizinde Madoff’un yönettiği fonların her yıl olağanüstü! derecedeki getirisi dikkatini çekti ve incelemeye başladı.
Araştırmasına göre 15 milyar dolar büyüklüğünde fon yönetildiği düşünülen Madoff’un piyasadaki tüm kısa ve uzun pozisyonlarının toplamı en iyi ihtimalle 2 milyar dolar etmeliydi!
Aynı dönemde Markopolos da Madoff’un Avrupa’dan yüksek faizle borçlanma aradığını duydu. Bu, Madoff’un müşterilerin getiri ödemelerinde nakit sıkıntısı çektiğinin en büyük göstergesiydi.
Devasa bir fonu yöneten ve fonun her yıl minimum %10 getiri elde etmesini sağlayan Bernie’ye Avrupa’da yüksek faizle borç aratan durum neydi?
Markopolos araştırmasını daha da derinleştirerek fonun geriye doğru 14 yıllık getirilerini inceledi ve SEC’e 21 sayfalık bir rapor teslim etti. “The World’s Largest Hedge Fund is a Fraud” başlıklı raporda 26 “red flag” tespit edilmiş ve Madoff’un dünyadaki en büyük Ponzi dolandırıcılığını yaptığı anlatılmıştı.
Ancak Markopolos’un raporu SEC tarafından yine reddedildi!
Bir dönem NASDAQ’ın da başkanlığını yapan Madoff’un kendisi ve ailesinin neredeyse her bir ferdi Amerika’nın tüm sermaye ve hukuk otoriterilerinde yöneticilik görevlerinin bulunması ve bu ve benzeri kurumlara yaptıkları yüklü bağışlar, beklenen soruşturmanın önündeki en büyük engeldi!
Firmasının ve işlem hacminin bu denli büyümesine karşın Madoff hiçbir zaman büyük yatırım firmalarıyla iş yapamadı! Bu kendisinin piyasa tarafından da şüpheli göründüğünün en açık göstergelerinden biriydi.
Yapılan ihbarları ciddiye alan FBI tarafından bir takip başlatılmıştı.
Aralık 2008’e gelindiğinde Madoff’un müşteri ödemelerini karşılayamaması ve oğullarına yaptığı itiraf ile durum açığa çıktı! Oğulları tarafından ihbar edildi ve 11 Aralık 2008’de tutuklandı.
Araştırmalarda, 4.800 müşterinin toplam 65 milyar dolarlık yatırımı yöneten Madoff’un müşterilerinin yarısının yatırımlarından daha fazla kazandığı ancak diğer yarısının yatırımlarının bir kısmını kurtaramadığı ortaya çıktı.
Jeffry Picower ve eşi Barbara Picower’in Madoff dolandırıcılığında, Madoff’tan bile fazla kazanç sağlayan tek çiftti. Picower ailesi, yatırımlarına karşı elde ettikleri usulsüz getiriler nedeniyle 7,2 milyar dolarlık tazminata mahkûm edildi!
Suistimal ve kayıp paranın büyüklüğü net olarak bilinmese de 20 milyar dolar civarında olduğu tahmin ediliyor!
12 Mart 2009 tarihinde mahkeme tarafından kara para aklama, menkul kıymet dolandırıcılığı, hileli finansal bilgi sunma, SEC’e yanlış bilgi verme, elektronik dolandırıcılık gibi suçlardan toplam 150 yıl hapse mahkûm edildi.
Kendisi ile hapis cezası alan iki oğlundan Mark Madoff hapishanede intihar etti.
Madoff’un tahliye tarihi 2159 ve hapishane günlerini ayda 40 dolar maaş ile televizyon ve bilgisayar temizliği yaparak geçiriyor.
Adele Spitzeder "Ponzi'ye İlham Veren Kadın: Adele Spitzeder" ve Charles Ponzi eminim kendisi ile tanışmak için can atıyor!
Not: Bernie Madoff, Amerika spor tarihine "Bobby Bonilla" Günü olarak geçen 1 Temmuz günü'nün de mimarlarındadır.
Bu yazıyı sosyal medyada paylaşmak için ekranın solundaki sosyal medya araçlarını kullanabilrsiniz.
